Adeiladwyd yr Orsaf Bwmpio ar Heol Penarth gan Beiriannydd y Ddinas, William Harpur, yn rhan o brosiect i greu prif garthffos newydd ar gyfer ardal orllewinol Caerdydd a oedd yn tyfu.
Braslun Mary Traynor o’r Orsaf Bwmpio
[Image: Braslun Mary Traynor o’r Orsaf Bwmpio]
Cwblhawyd y prosiect dros bedair blynedd gan gostio £200,000. Roedd tua £16,000 ohono’n ymwneud â’r gwaith o adeiladu’r orsaf bwmpio. Cafodd y cynllun ei ddechrau ym mis Mai 1910 mewn seremoni lle derbyniodd yr Arglwydd Faer, yr henadur John Chappell, a nifer o gynghorwyr a swyddogion eraill, yr her i fynd i lawr twll archwilio a cherdded mwy na thri chwarter milltir drwy dwnnel y garthffos
Credir i’r adeilad, oedd yn drawiadol oherwydd ei waliau brics melyn, y brics coch ym mwâu’r ffenestri a’r cribau to gwydr, weithredu yn unol â’i swyddogaeth wreiddiol tan y 1970au, pan gafodd gorsaf bwmpio newydd ei hadeiladu y tu ôl iddo. Wedyn ni chafodd yr adeilad gwreiddiol ei ddefnyddio am nifer o flynyddoedd nes iddo gael ei gaffael ar ddiwedd y 1980au gan Mr Adrian Roach, a’i haddasodd i’w ddefnyddio fel canolfan hen bethau.
David Webb, Gwirfoddolwr Archifau Morgannwg
Ffynonellau a ddefnyddiwyd:
- Casgliad Mary Traynor (cyf.: D1093/1/1)
- Weekly Mail, 26 Mai 1906
- The Cardiff Times, 28 Mai 1910
- Western Mail, 11 Tachwedd 1987
- South Wales Echo, 20 Hydref 1989
- Western Mail, 30 Ebrill 1991
- http://www.coflein.gov.uk
Archifau Morgannwg 