I’r rhai ohonoch sy’n gweld eisiau eich pêl-droed, dyma lun o’r casgliad yn Archifau Morgannwg o dîm lleol enwog.
Rydym ni’n credu mai dyma’r ffotograff cyntaf oll o’r ‘Cardiff Corinthians’, sydd efallai’n fwy adnabyddus mewn cyfnodau mwy diweddar fel Corries Caerdydd. Mae cofnodion cynnar y Corinthiaid hefyd yn yr Archifau.
Ni allwn egluro pam fod dyddiad 1897-98 ar y ffotograff. Mae ein cofnodion yn dangos bod y clwb wedi’i sefydlu mewn cyfarfod a gynhaliwyd yn Nhŷ Coffi’r Criterion ar ddydd Gwener 22 Gorffennaf 1898. Felly mae’n debyg mai dyma’r tîm a chwaraeodd yn yr hyn a gredwn oedd tymor cyntaf y clwb, sef 1898-99. Fodd bynnag, os gallwch ein helpu i egluro hyn, cysylltwch â ni.
Fel y gwelwch o’r enwau ar y ffotograff, deilliai craidd y tîm o dri theulu i gyd yn byw yn ardal Treganna – sef teulu’r Gibson, y teulu Price a’r teulu Hill. Roedd pawb yn y cyfarfod yn chwarae i Glwb Criced Alpha ac fe sefydlwyd y Corinthiaid, yn y lle cyntaf, i gynnig camp i chwaraewyr yr Alpha yn ystod misoedd y gaeaf.
Y chwaraewr sy’n eistedd ynghanol y rhes flaen yw Fred Price, capten y tîm yn ei dymor cyntaf, a wasanaethodd yn ddiweddarach fel Ysgrifennydd y Clwb a’r Trysorydd. Disgrifiwyd Fred gan ei gyd-chwaraewyr fel ‘chwaraewr egnïol, gwrol, glân’ ac ‘un o’r cymrodyr gorau a fu’n byw erioed’. Roedd hefyd yn gricedwr talentog â’r bat a’r bêl ac, yn arbennig, â’i fat gan y byddai’n gwasgaru maeswyr y gwrthwynebwyr i’r ffin pan ddeuai i’r wiced. Roedd ei farwolaeth gynnar yn 29 oed cynnar ym 1905 yn golled fawr.
Yn y blynyddoedd cynnar bu’r Corinthiaid yn chwarae eu gemau, yn bennaf, ar Gaeau Llandaf. Bydd y rhai ohonoch sy’n gyfarwydd â’r Corries yn sylwi nad ydynt yn gwisgo eu crysau chwarterog enwog. Yn y flwyddyn gyntaf fe ddewison nhw grysau aur a siorts gwyrdd ond gan newid y flwyddyn ganlynol i ‘grysau chwarterog ysgarlad ac aur’. Roedd yn dymor cyntaf anodd gyda’r tîm yn ennill ond 4 o’u 22 gêm. Fodd bynnag, megis dechrau yr oedd hi i’r Corinthiaid o Gaerdydd, gyda’r clwb yn mynd ymlaen i ennill rhes o gwpanau, gan gynnwys Cwpan Amatur Cymru, ar sawl achlysur. Nhw hefyd oedd un o’r timau tramor cyntaf i gael eu gwahodd i Sbaen i chwaraeyn erbyn clwb mawr Barcelona.
Mae Corries Caerdydd yn dal yn fyw ac yn iach heddiw, gyda’u cartref yng Nghae Glan-yr-afon, Radur. Gellir gweld rhestr o’r cofnodion a gedwir yn Archifau Morgannwg ar gyfer y Cardiff Corinthians (cyfeirnod D751) drwy’r catalog yn http://calmview.cardiff.gov.uk/.
Tony Peters, Gwirfoddolwr Archifau Morgannwg
Archifau Morgannwg 