Tybir fod y Castell Coch gwreiddiol yn dyddio o’r 12fed neu’r 13fed ganrif. Daw ei enw o liw y garreg dywodfaen leol yr adeiladwyd y castell ohoni. Gadawyd y castell i fynd â’i ben iddo yn weddol gynnar, roedd yn rhan or ystadau a gysylltwyd â Chastell Caerdydd. Erbyn y 19eg ganrif dim ond y sylfaeni oedd yn weddill.
Ym 1871, comisiynwyd William Burges gan yr Ardalydd Bute i ail-godi’r castell fel preswylfa wledig i’w ddefnyddio’n achlysurol ym misoedd yr haf, gan ddefnyddio’r olion canoloesol fel sylfaen i’r dyluniad. Ailgodwyd muriau allanol y castell rhwng 1875 a 1879, ond bu farw ym 1881 cyn cwblhau y gwaith ar y tu mewn. Cwblhawyd hyn gan aelodau eraill ei dîm ym 1891. Ystyrir fod y tu allan yn adlewyrchiad gweddol gywir o gastell o’r Oesoedd Canol, er bod gan arbenigwyr amheuaeth am ddilysrwydd y tyrrau conigol. Fodd bynnag, mae’r tu mewn yn ffantasi o symbolaeth ac addurno lliwgar y mae’n rhaid i chi ei weld drosoch eich hun er i’w werthfawrogi.
Go anymarferol yw’r adeilad fel gofod i fyw ynddo ac ychydig iawn o ddefnydd felly a fu arno. Ers 1950, mae Castell Coch wedi bod yn nwylo’r wladwriaeth ac ar hyn o bryd fe’i rheolir gan CADW fel atyniad i dwristiaid ac fel lleoliad ar gyfer priodasau a digwyddiadau eraill.
David Webb, Gwirfoddolwr Archifau Morgannwg
Ffynonellau a ddefnyddiwyd:
- Casgliad Mary Traynor (cyf.: D1093/1/2)
- Rousham, Sally: Castell Coch (Canllaw Cadw)
- https://en.wikipedia.org/wiki/Castell_Coch
Archifau Morgannwg 
Castell Coch, Tongwynlais - Archifau Morgannwg