Ffotograffau Maes Glo De Cymru – Mae angen eich help arnom

“V6 Boys” (D1544/2/9)

Mae angen eich help ar Archifau Morgannwg i adnabod ffotograffau o faes glo De Cymru a roddwyd i’r Archifau yn gynharach eleni.

Mae’r 79 ffotograff yn bortread arbennig o faes glo De Cymru. Maent yn cynnwys lluniau o lowyr ym Mhwll Glo Abercynon, tua 1980; lluniau’n dogfennu’r pyllau glo yn cau yn y 1980au; lluniau o bosteri ac arwyddion oedd ar ddangos mewn gwahanol byllau glo; a lluniau o deuluoedd yn casglu glo o’r tomenni yn ystod streic y glowyr rhwng 1984 a 1985.

Fodd bynnag, ychydig iawn a wyddom am hanes y casgliad. Ni chofnodwyd unrhyw fanylion am y ffotograffydd/ffotograffwyr nac am y rhesymau dros dynnu’r ffotograffau. Mae enwau rhai o’r dynion yn y lluniau wedi cael eu nodi, ond dyna’r cyfan a wyddom. Felly, rydym yn awyddus iawn i glywed gan unrhyw un sydd â manylion am y lluniau, pam eu bod wedi cael eu tynnu a phwy dynnodd nhw.

Trosglwyddwyd y ffotograffau i Archifau Morgannwg gan staff ON Archifau Fife, a ddaeth o hyd i’r casgliad wrth restru casgliad hanes llafar SCOTSPEAK. Cafodd y ffotograffau eu rhoi i’r project SCOTSPEAK gan Amgueddfa Lofaol Cardenden, felly mae’n bosibl bod y lluniau wedi cael eu harddangos yn yr amgueddfa ar ryw adeg.

Diolch i waith Iain Flett, Gwirfoddolwr yn ON Archifau Fife, gallwch weld y casgliad yn ein hystafell chwilio bellach (cyf.: D1544), a gallwch gael golwg ar y lluniau digidol drwy ein catalog Canfod: http://calmview.cardiff.gov.uk/

Dangosir ychydig o luniau o’r casgliad isod. Os oes gennych unrhyw wybodaeth am y casgliad neu am unrhyw ffotograff unigol, cysylltwch â: glamro@cardiff.gov.uk

Louise Clarke, Archifydd Prosiect Glamorgan’s Blood

Lluniau o weithwyr yn Abercynon, c.1980

Roy Lewis, Trydanwr (D1544/1/1)

Mike James, Ffitiwr (D1544/1/2)

Alex Withers, “Work Wear” (D1544/1/3)

Tony Morgan, Ffordd Cyflenwi (D1544/1/7)

“Boss Pit Man” (D1544/1/9)

 

Lluniau o grwpiau o weithwyr yng Nglofa Abercynon

Dynion Adfer, Abercynon 1989 (D1544/2/1)

Sied Lampau (D1544/2/4)

Baddonau’r Glofa (D1544/2/5)

Derek Williams, Danny Williams, Darell Dixon, Sifft Paratoi (D1544/2/6)

 

Tirweddau Glofeydd

Glofa National, “Monuments” (D1544/3/1)

Glofa Lewis Merthyr (D1544/3/8)

Glofa Coedely (D1544/3/11)

Glofa Fernhill (D1544/3/12)

 

Casglu glo [wrth Tomen Lo Cwmcynon yn ystod Streic y Glowyr, 1984-1985]

“It’s a Good Job We Can Laugh” (D1544/4/1)

“Helping Dad” (D1544/4/7)

Dyn yn gwthio bechgyn ifanc mewn pram (D1544/4/8)

Grwp teuluol yn chwilio am lo (D1544/4/10)

Mae Ceri Thompson yn nodi: ‘the little girl in the colourful coat is Nathalie Butts-Thompson.  I interviewed her for GLO and she supplied me with that photo for the publication’.

Plant yn casglu glo (D1544/4/13)

Plant yn llenwi sach a glo (D1544/4/15)

 

Glofeydd Segur

Glofa Merthyr Vale, Adeilad wedi dadfeilio  (D1544/5/5)

“Another Way of Telling”, Golygfa dros Lofa Bedwas (D1544/5/8)

Poster Militant Miner, ‘SAVE THE PITS!’ (D1544/5/10)

De Celynen, llun o graffiti ar y wal (D1544/5/14)

“Last Day Ynysybwl Colliery”, Nodyn llawysgrifen gan staff y sied lampau [yng Nglofa Lady Windsor] (D1544/5/15)

“Only History Will Tell”, Golygfa dros adeilad segur yn Nglofa Coedely (D1544/5/22)